Welkom.
Het feit dat je dit leest, betekent waarschijnlijk dat je worstelt met gevoelens van neerslachtigheid en daar iets aan wilt doen. Moedig van je dat je deze stap zet! In deze module kijken we samen naar jouw klachten. We kijken naar wat somberheid en depressie zijn, hoe het voelt, en wat je kunt doen om ermee om te gaan.
Het is belangrijk je te beseffen dat somberheid en depressie veel voorkomen. Elk mens weet wat somberheid is. En maar liefst 20% van de bevolking krijgt in zijn leven te maken met een depressie. Kennelijk maken somberheid en depressie deel uit van wat het betekent om mens te zijn. Zeker in onze stressvolle en veeleisende samenleving.
Je bent dus niet alleen.
Dit is belangrijk om je te beseffen want het hebben van depressieve gevoelens kunnen je behoorlijk eenzaam doen voelen. Het doorbreken van die eenzaamheid is een van de manieren om effectief met die gevoelens om te gaan. Hier komen we later op terug. Maar eerst belichten we wat algemene feiten over somberheid en depressie.
Verschil tussen somberheid en depressie
Somberheid en depressie herken je aan gevoelens van neerslachtigheid, verdriet of moedeloosheid. Je hebt doorgaans minder zin om dingen te ondernemen, je hebt minder concentratie, minder energie, slaapproblemen en lusteloosheid. Als deze gevoelens langdurig aanhouden of een grote impact op je leven hebben, waardoor je bijvoorbeeld niet goed functioneert op je werk of in sociale situaties, is het verstandig om met deze klachten aan de slag te gaan.
Het verschil tussen somberheid en depressie is een kwestie van intensiteit: somber ben je als je gevoelens van neerslachtigheid van relatief korte duur zijn (dagen tot weken) en niet heel intens. Zodra de neerslachtige gevoelens langer duren en heviger worden, spreken we van een depressie. Zie hieronder voor een vergelijking.
Een depressie is dus een hevige vorm van somberheid. Officieel heet het een depressie als gevoelens van neerslachtigheid langer dan twee weken aanhouden. Tot zover de feiten. Wat veel belangrijker is, is hoe jij je van binnen voelt.
Gevoelens van somberheid of depressie kunnen je leven op zijn kop zetten en je flink aan het twijfelen brengen. Dingen die eerst zeker leken, zijn opeens niet zo duidelijk meer. Activiteiten waar je normaliter je hand niet voor omdraait, worden loodzwaar of zelfs onoverkomelijk.
Gedachten aan de dag van morgen, aan de dingen die je nog moet doen, kunnen je met een diepe angst vervullen. Je kunt overspoeld worden door gevoelens van uitzichtloosheid. Op je slechtste momenten zie je geen uitweg meer. Dit voelt heel… erg… zwaar. Het goede nieuws is dat verreweg de meeste depressies overgaan. Op het moment dat je er midden in zit, kun je je dat echter moeilijk voorstellen, en toch is het zo. Lees eens wat acteur en schrijver Stephen Fry én fameuze sombermans hier ooit over schreef aan een bewonderaar:
Op een dag zal de zon weer schijnen. Die dag kan morgen zijn, of de dag erna, of misschien duurt het wat langer, maar die dag zal komen. Op een dag word je wakker en zul je je beter voelen. – Stephen Fry
Zwarte hond
Een depressie is overweldigend. Je kunt je vaak niet meer voorstellen dat je je ooit anders voelde of dat je ooit weer anders zult voelen.
Een invoelend filmpje van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geeft een helder beeld van hoe het voelt om met een depressie te leven. Of, zoals de WHO het verwoordt, hoe het is om met een ‘zwarte hond’ te leven.
Openheid
Omdat het best eng is om je ware gevoelens te laten zien, kan een depressie erg eenzaam voelen. Het idee dat je een ander niet tot last wil zijn met jouw somberheid kan dit nog eens versterken. Om deze gevoelens van eenzaamheid tegen te gaan gooien we de boel zoveel mogelijk open in deze module. Hoe meer jij praat over je gevoelens van neerslachtigheid, hoe meer opluchting je zult ervaren. En hoe meer je zult merken dat je hier niet alleen in staat. Je zult versteld staan hoeveel mensen hebben gekampt met lichte of zware depressies.
Lees de volgende woorden maar eens van Michael Phelps, de meest succesvolle Olympische sporter ooit:
Ik was briljant in het ontkennen en wegstoppen van zaken waar ik niet over wilde praten, waar ik niet mee wilde dealen, en die ik niet wilde aanhalen – ik wilde die dingen gewoon niet zien. – Michael Phelps
In zijn zwaarste perioden sloot Michael zich dagenlang op in zijn kamer, bang als hij was om de confrontatie aan te gaan met zijn gevoel. Phelps, die 18 (!) gouden medailles won als zwemmer, vertelde dat hij vaak zwaar depressief op het podium stond om – met gespeelde glimlach – zijn plak in ontvangst te nemen.
Ik voelde dat ik niet meer wilde leven, en ik had het gevoel dat ik veel stress en problemen veroorzaakte voor de mensen om me heen, dus ik dacht dat het beste wat ik kon doen was gewoon vertrekken.
Op zijn dieptepunt besloot hij dat het zo niet meer verder kon: hij ging in therapie. Letterlijk met bibberende benen bezocht hij zijn eerste therapiesessie. Pas toen hij zijn kwetsbaarheid durfde te laten zien, begon er iets in hem te veranderen.
En dat is precies waar jij met jouw coach of therapeut aan gaat werken: contact maken met die gevoelens en die delen van jouzelf die er heel lang niet hebben mogen zijn. Zelfs als die gevoelens nog niet helemaal duidelijk zijn voor je.
Voordat we hiermee aan de slag gaan, gaan we eerst kijken hoe jij er bij staat.
Vragenlijst: hoe somber ben jij?
Door onderstaande vragenlijst in te vullen krijg je een indruk van hoe somber of depressief jij je voelt.
Instructies: Kies bij elke vraag het antwoord dat het beste bij je past. Denk er niet te lang over na, maar antwoord zo spontaan mogelijk.
Deze scores en adviezen zijn bedoeld als richtlijnen en kunnen helpen bij zelfreflectie en het nemen van de juiste stappen. Ze vervangen echter geen professioneel advies wanneer dit nodig is.
Als je je echt heel down voelt of last hebt van zeer negatieve gedachten neem dan contact op met je huisarts, psychiater of bel een van onderstaande telefoonnummers.
Praten helpt echt.
Luisterlijn: 088 0767 000 (dag en nacht bereikbaar)
113 Zelfmoordpreventie (als je gedachten hebt over zelfdoding): 113 of gratis 0800 0113 (dag en nacht bereikbaar)
MIND Korrelatie: 0900 1450 (9:00-21:00 uur)
Lotgenotenlijn Vereniging voor Manisch Depressieven en Betrokkenen: 0900 5123456 (11:00-21:00 uur)
Landelijke Stichting Zelfbeschadiging: 030 2311473 (ma + vrij: 12:00-14:00 uur)