Als baby kwam je instinctief voor jezelf op: bij honger of dorst schreeuwde je je om aandacht. Jouw behoefte stond op nummer één. Maar met de jaren leerde je je aan te passen, vaak ten koste van je eigen behoeften.
Dit is vooral merkbaar wanneer je je gedrag aanpast om de lieve vrede te bewaren. Dit kan komen omdat je kritische of onvoorspelbare ouders had. Of omdat je nare ervaringen hebt meegemaakt in je jeugd. Je hebt geleerd om gevoelens van onveiligheid te compenseren met pleasend gedrag. Dit patroon kan zo diep verankerd raken, dat je de connectie met je eigen behoeften verliest.
Zo kan aardig zijn een valkuil worden. Je negeert je eigen behoeften, vaak zonder je te realiseren dat anderen over jouw grenzen heen gaan. Dit leidt tot een strategie waarin je uiterlijk iets anders uitstraalt dan wat je van binnen voelt, wat resulteert in onvrede, stress en problemen in relaties.
Het is dus belangrijk om je binnen- en buitenwereld weer op één lijn te brengen. Een coach of therapeut kan je helpen om je gevoelens en behoeften weer te herkennen en te uiten, zodat je een meer authentiek en vervuld leven gaat leiden.
Geluk is wanneer wat je denkt, wat je zegt en wat je doet in harmonie zijn – Mahatma Gandhi
Binnen en buiten in balans
Als wat je van binnen voelt en wat je van buiten laat zien teveel uiteenlopen, raak je uit balans. Steeds vaker speel je dat je iets leuk vindt, terwijl je van binnen lijdt. Het leven stroomt niet meer.
Een eerste stap naar verandering is je bewust worden van wanneer je grenzen overschreden worden.
De wetenschap over grenzen stellen
Er is veel onderzoek gedaan naar de voordelen van grenzen stellen en opkomen voor je eigen behoeften, of zoals het ook wel heet: assertiviteit. Een kleine greep:
Grenzen stellen…
- vergroot je mentale welzijn: meer…
- vergroot je levensgeluk: meer…
- vermindert je kans op een burnout: meer…
- verhoogt de kwaliteit van je relaties: meer…
Oefening 1: Bewust worden van je grenzen
Mijn grenzen-dagboek
Let de komende week eens op specifieke situaties waarin je het gevoel hebt dat je grenzen overschreden worden. Noteer welke gevoelens en behoeften er in zo’n situatie naar boven komen. Waarom liet je de ander over je grens gaan? Heb je een uitnodiging aangenomen terwijl je eigenlijk geen zin had? Ging je akkoord met een voorstel van een collega terwijl je het eigenlijk niet zag zitten? Ergerde je je aan iets, maar slikte je je gevoel in? Wat voor gevoel gaf dat? Irritatie, teleurstelling, boosheid, verdriet, moeheid, kreeg je hoofdpijn, werd je warm of begon je te zweten?
Noteer het hieronder. Kijk of je minimaal drie situaties kunt vinden.
Tip: check elke avond, bijvoorbeeld voor het slapengaan, of er zich vandaag zo’n situatie heeft voorgedaan en hoe je daar op reageerde. Hoe vaker je je hier bewust van bent, hoe groter de kans op verandering.
TODO: test maken en invoegen
Reflectie
Neem aan het einde van de week de tijd om dit te evalueren met je therapeut of coach. Je kunt uiteraard ook zelf nagaan hoe het je vergaan is.
- Viel het je mee of viel het juist tegen?
- Hoe vaak had je het gevoel dat mensen over je grenzen heen gingen? En als dat gebeurde, was dat dan hun ‘schuld’? Of stelde jij hen in staat over je grenzen heen te gaan?
- Waren er momenten dat het lukte om voor jezelf op te komen? Hoe voelde dat? Of waren er momenten dat het totaal niet lukt? Hoe voelde dat?
- Wat zou je kunnen doen om je grenzen en je behoeften beter aan te geven?
In de volgende sectie gaan we hier verder mee aan de slag.