Sinds de pandemie van 2020 is telewerken wereldwijd omarmd. Zoom en Teams zijn gevleugelde woorden geworden en niemand kijkt meer op van de suggestie om elkaar online te ontmoeten. Maar hoe zit dat met therapie? Of coaching? Van oudsher toch disciplines waar de persoonlijke klik cruciaal is. Kan online therapie op tegen ouderwets face-to-facecontact?
Terwijl je dit leest vinden er wereldwijd duizenden online therapiesessies plaats. Mensen die hun diepste gevoelens prijsgeven via koper of glasvezel. Online therapie en coaching is here to stay. De voordelen zijn dan ook evident: online sessies schelen je stress en reistijd en bieden toegang tot een véél groter aanbod van therapeuten en coaches. Tijd en ruimte zijn immers geen belemmering meer om die ene therapeut of coach te vinden die precies aansluit bij jouw specifieke behoefte. Zeker als je aan huis gekluisterd bent, om wat voor reden dan ook, is online therapie een godsgeschenk.
En zo zijn er nog veel meer voordelen. Zie de tabel hieronder.
Behoorlijk wat voordelen dus. De hamvraag is echter: werkt online therapie nou echt net zo goed als ‘echte’ therapie?
Uit eigen ervaring kan ik dit met een volmondig JA beantwoorden. Als therapeut heb ik vele online sessies gehad waarbij het ‘onpersoonlijke’ scherm het proces niet in de weg stond. Belangrijke zaken als gezichtsuitdrukking, intonatie komen online vrijwel net zo goed over als in de spreekkamer. Soms mis je wat informatie als lichaamshouding en micro-expressies, maar over het algemeen kom je online net zo goed tot de kern als offline. Op een gekke manier lijkt het zelfs soms alsof het online contact je haast extra doet focussen op de ander. Alsof de omlijsting van het scherm je daartoe dwingt. Maar dat is mijn bescheiden mening.
Wat zegt de wetenschap erover?
Uitgebreide studies hebben de effectiviteit van online therapie onder de loep genomen, met positieve resultaten. Zo heeft onderzoek uit het Journal of Affective Disorders aangetoond dat online cognitieve gedragstherapie (CBT) vergelijkbare effecten heeft op patiënten met depressie, angst en somatische klachten als traditionele face-to-face therapieën. Maar in de wetenschap geldt: één onderzoek is géén onderzoek. Voor elk onderzoek is vaak vergelijkbaar onderzoek te vinden dat het eerste onderuit haalt. Vandaar dat we meer houvast hebben aan meta-analyses: het vergelijken van een groot aantal onderzoeken naast elkaar.
Zo is er een veel geciteerde meta-analyse uit 2008 (Barak etc.) waarin liefst 92 onderzoeken en 9764 proefpersonen met elkaar zijn vergeleken.
Conclusie: online therapie is net zo effectief als face-to-face therapie. Een andere, recentere meta-analyse (2022, Wang etc.) vergeleek 25 onderzoeken waarin de effectiviteit van online zelfhulp voor pubers en studenten werd onderzocht. Hier was de conclusie dat online zelfhulp zeer effectief was in het reduceren van gevoelens van angst en depressie.
Kortom, online therapie heeft zich ruimschoots bewezen als methode voor psychologische interventies. Online doet niet onder voor traditionele face-to-face therapie of coaching.
Maar je bouwt niet zo snel een band op met je therapeut, toch?
Ook hier wijst de praktijk anders uit. Veel gebruikers van online therapieplatforms rapporteren juist hoge niveaus van tevredenheid, onder andere door het gemak en het persoonlijke comfort die online sessies bieden. Bovendien blijkt uit onderzoek dat een goede therapeutische ‘klik’, voorwaarde voor succesvolle therapie, ook in een virtuele omgeving kan worden opgebouwd.
Beperkingen
Hoewel de voordelen aanzienlijk zijn, is online therapie uiteraard niet voor iedereen de ideale oplossing. De effectiviteit kan variëren afhankelijk van persoonlijke voorkeuren, de ernst van de psychische problemen, en technische overwegingen zoals internetverbinding en privacybescherming. Voor ernstige psychische aandoeningen of in crisissituaties heeft traditionele face-to-face therapie ook wat ons betreft nog steeds de voorkeur.
Conclusie
De groeiende hoeveelheid wetenschappelijk bewijs ondersteunt de effectiviteit van online therapie als een waardig alternatief voor traditionele therapeutische praktijken of coaching. Met de voordelen van toegankelijkheid, flexibiliteit en een hoge cliënttevredenheid, biedt het een veelbelovende oplossing voor individuen die psychologische hulp zoeken. Terwijl de wereld van mentale gezondheidszorg blijft evolueren, zal online therapie ongetwijfeld een steeds belangrijkere rol spelen in het aanbieden van zorg aan diegenen die het nodig hebben.
Koen Gubbels
Boek een sessie met een online therapeut of coach